Αυτό που χαρακτηρίζει τους κορυφαίους στυλίστες του Noir είναι ένα λιτό, αφαιρετικό στυλ γραφής, εύληπτο και ταυτόχρονα ευεπίφορο σε συμβολισμούς. Οι κορυφαίοι του είδους, όπως είναι ο Goodis, χρησιμοποιούν τη φόρμα του «Μαύρου» ως όχημα, προκειμένου να βυθιστούν στον ανθρώπινο ψυχισμό, με μια δύναμη και πρωτοτυπία που ενίοτε παραπέμπει στο αρχαίο ελληνικό θέατρο.
Ο τίτλος του μυθιστορήματος μόνο τυχαίος δεν είναι. Το φεγγάρι που ανατέλλει δεν έχει τίποτα το ποιητικό, καθώς το φως του καθρεφτίζεται στα απόνερα του υπονόμου και σε κηλίδες αίματος σε απόμερα σοκάκια.
Στην πορεία του παρακολουθεί ψυχρά και αδιάφορα τη ζωή των ταπεινών και καταφρονημένων υπάρξεων που σέρνονται στον βούρκο της καθημερινότητάς τους, κυνηγώντας την επιβίωση, και ονειρευόμενοι -σπάνια- τη ζωή.
Ο δρόμος όπου η «παράσταση» της ζωής τους λαμβάνει χώρα είναι και η φυλακή τους, ένα θεατρικό σκηνικό όπου λείπουν τα -αχρείαστα πλέον- κάγκελα, γιατί απλά οι άνθρωποι της Vernon Street έχουν πλέον ιδρυματοποιηθεί και είναι ανίκανοι να ξεφύγουν από τον εαυτό τους.
Ο ήρωας του βιβλίου το επιχειρεί παρ’ όλα αυτά και η αφορμή είναι -τι άλλο;- μια γυναίκα, ο έρωτας, ως η μόνη λύτρωση από όλα όσα τον κρατάνε δέσμιο του παρελθόντος του: ο τραγικός θάνατος της αδελφής του και οι απρόσωπες, αποκτηνωμένες σχέσεις με τα άτομα του ταπεινού εργατικού περιβάλλοντός του. Στιγμιαία έστω έρχεται σε επαφή ένα έναν άλλο κόσμο, όπου βασιλεύει η ομορφιά, τα αισθήματα, μια ζωή απαλλαγμένη από τη βία, την ένδεια του πνεύματος και της ματαιότητας.
Υπάρχει μια τραγικότητα στις σελίδες αυτές, καθώς ο ήρωας επιχειρεί να αναδυθεί από την περιρρέουσα λάσπη, από την προκαθορισμένη για τους ανθρώπους τής τάξης του μοίρα, με «όπλα» τη σωματική του ρώμη, το πείσμα και το ανυπότακτο πνεύμα – ένα «Non Serviam» ακαθόριστο, ασυνείδητο χωρίς στόχευση, το οποίο όμως τον φέρνει για μια στιγμή κοντά στο όνειρο και στην υπόσχεση της ευτυχίας.
Και το εισιτήριο για την ουτοπία του έχει μόλις 15 σεντς – το αντίτιμο του λεωφορείου που οδηγεί στις επάνω γειτονιές, μακριά από τις τρώγλες-, αν και όλοι γνωρίζουμε πως τα αόρατα δεσμά, η κόλαση των άλλων, είναι πολύ ισχυρά. «Δεν έχει πλοίο για σε, δεν έχει οδό» είναι αυτό που με κάθε τρόπο τού επαναλαμβάνουν οι λοιποί ομοιοπαθούντες έγκλειστοι στη «φυλακή» της Vernon Street.
Και για μια ακόμα φορά, η ψευδαίσθηση της Ελευθερίας, θα υποταχθεί στην αδήριτη εξουσία της Αναγκαιότητας.
Αναγνώσεις 