Τίποτα δεν διαρκεί, το γνωρίζουμε, αλλά μήπως αυτό σημαίνει ότι τίποτα δεν έχει σημασία; Είναι η διάρκεια που προσδίδει κύρος στη σημασία; Επομένως, εφόσον κάτι είναι προσωρινό δεν αξίζει; Και η αξία πώς μετριέται; Βάσει ποιων κριτηρίων;
Η διάρκεια είναι σαν τον χρυσό που δεν χάνει ποτέ την αξία του, αυταπόδεικτη έννοια, μη χρήζουσα αιτιολόγησης. Εφόσον κάτι διαρκεί στον χρόνο παραμένει άξιο λόγου. Οι άνθρωποι σέβονται τον χρόνο, καθότι ο χρόνος είναι ζωή και η απουσία του θάνατος. Άρα, ό,τι γερνά, ό,τι διαρκεί, αυτόματα καθίσταται αξιοσέβαστο. Δεν είναι λοιπόν καθ’ εαυτό το γήρας (στους ανθρώπους, στις σχέσεις, στις κοινωνίες, στα πάντα) που προκαλεί τον σεβασμό, αλλά το γήρας ως απόδειξη διάρκειας. Κατά μία έννοια, οι άνθρωποι σέβονται τους υπέργηρους ή τα εν ενεργεία δημόσια πρόσωπα (καλλιτέχνες, πολιτικοί κ.ο.κ.) όχι για το ουσιαστικό πλεονέκτημα που προσφέρει η συσσώρευση εμπειρίας, σοφίας κλπ., αλλά γιατί διήρκεσαν. Σκέφτονται: «Για να αντέξει τόσο χρόνο, σημαίνει ότι άξιζε!». Και σε αρκετές περιπτώσεις αυτό ισχύει.
Σε αντίθεση, η προσωρινότητα είναι αρνητική, καθότι εκτείνεται ελάχιστα εντός του χρόνου, άρα είναι κάτι λειψό, ημιτελές. Αν δεν άντεξες τα πυρά του χρόνου, αν δεν έφτασες στο τέλος, όσο πιο μακριά μπορούσες, τότε κάτι δεν έγινε ως όφειλε. Ακόμα κι αν το άστρο σου έλαμψε έντονα αλλά σύντομα, στην καλύτερη περίπτωση υπήρξες διάττων ή «καταραμένος», όχι όμως απαραίτητα παράδειγμα προς μίμηση. Η προσωρινότητα είναι τις περισσότερες φορές ύποπτη, δεν προκαλεί τα ίδια αισθήματα σεβασμού. Εκείνος που έκαψε σύντομα το καντήλι του μπορεί προς στιγμήν και υπό προϋποθέσεις να (εκ)τιμηθεί, αλλά η πλειονότητα θα παραμείνει προσηλωμένη σ’ αυτόν που σε χαλεπούς καιρούς μάζεψε το λαδάκι του σε προφυλαγμένο μέρος και το κατανάλωνε συνετά σε βάθος χρόνου.
Κάτι που μας οδηγεί στην ένταση, η οποία αποτελεί θεωρητικά τη συγκολλητική ουσία μεταξύ διάρκειας και σημασίας. Αν η ένταση είναι υψηλή, τότε μπορεί η διάρκεια να είναι μικρή, η σημασία όμως θα αποδειχθεί μεγάλη. Αν πάλι η ένταση είναι χαμηλή, τότε η σημασία θα είναι μικρή όσο μεγάλη κι αν είναι η διάρκεια. Μα κι αυτό το κριτήριο δεν είναι επαρκές. Ποιος θα καθορίσει την ένταση της… έντασης; Παραμένει στο υποκειμενικό απυρόβλητο.
Για να καταλήξουμε εκ νέου στη διάρκεια, τη μόνη μετρήσιμη αξία, στην οποία τελικά τα πάντα υποτάσσονται. Το «προϊόν» με ημερομηνία λήξης στο μακρινό μέλλον είναι εκείνο που κερδίζει.
Αναγνώσεις 