Έχω ήδη αναφέρει επ’ ευκαιρία της ανάγνωσης άλλων έργων του ιδιοφυούς λογοτέχνη τα βασικά σημεία και παραμέτρους που ενυπάρχουν στο έργο του. Το συγκεκριμένο βιβλίο περιέχει τις συνεντεύξεις που κατά καιρούς έδωσε, μέσα από τις οποίες ξεκαθαρίζει (;;) τις απόψεις του σχετικά με το έργο του, την τέχνη γενικότερα και ίσως τη ζωή του ως λογοτέχνη.
Ως πρώτη επαφή μπορεί να αποτελέσει έναυσμα για κάποιον/α προκειμένου να ασχοληθεί περαιτέρω με το έργο του. Προσωπικά, έχοντας ήδη διαβάσει κάποια πράγματα, δεν μπορώ να πω πως προσέθεσε πολλά περισσότερα στα ήδη εγνωσμένα.
Και εδώ, ας μου επιτραπεί μια μικρή κακία. Η εικόνα που θα αποκομίσει κάποιος από τις συνεντεύξεις αυτές δεν μπορεί να είναι εντελώς θετική. Ναι μεν, υποκλινόμαστε στην ιδιοφυία του Δημιουργού, αλλά δεν γίνεται να μην σταθούμε εν προκειμένω, στα δείγματα χαρακτήρα που γίνονται προφανή μέσα από τα λεγόμενά του.
Ξεκινάμε με τη μνημειώδη οίηση, η οποία δεν είναι μόνο, ας το πω, εσωστρεφής, δηλαδή δεν έχει μόνο να κάνει με την αξία του ιδίου του Ναμπόκοφ – είναι ταυτόχρονα…εξωστρεφής, απέναντι σε άλλους συναδέλφους, οι οποίοι βρίσκονται στο επίκεντρο της κριτικής του, με τρόπο υποτιμητικό, ειρωνικό, ενίοτε προσβλητικό. Για τους ελάχιστους συγγραφείς που θαυμάζει έχει κάποια θετικά σχόλια. Για τους πολλούς άλλους, απλά στάζει φαρμάκι ή, καλύτερα, τους αγνοεί επιδεικτικά.
Εν συνεχεία, η ειρωνεία μα και η αγένεια συχνά, ιδίως σε ερωτήσεις που η Υψηλότητά του δεν κρίνει ως άξιες της διάνοιάς του, οπότε ή αποφεύγει να απαντήσει ή οι απαντήσεις του είναι…περί διαγραμμάτων. Συγκεκριμένα, μία απάντησή του μου έκανε εντύπωση: Όταν δεν αισθάνθηκε πως τον αφορούσε προφανώς η ερώτηση, βρήκε την ευκαιρία να παραθέσει κάποιες διορθώσεις στο κείμενο κάποιου έργου του που ο εκδότης τις είχε παραβλέψει! Καθόλου προσβλητικό για τον ερωτώντα… (μάλλον ο τελευταίος ήταν προετοιμασμένος).
Το να θαυμάζεις το έργο ενός συγγραφέα, να υποκλίνεσαι στην ιδιοφυία του, δεν συνεπάγεται πως κάνεις το ίδιο και για τον άνθρωπο πίσω από την πένα. Εξάλλου και ο ίδιος ο Ναμπόκοφ δεν θα είχε ποτέ τέτοια αξίωση και θα τον υποτιμούσε ο θαυμασμός είτε η απαξίωση των άλλων, των πολλών. Σε τελική ανάλυση η Τέχνη παραμένει, όταν ο Δημιουργός εκλείψει. Πόσω μάλλον, όταν αυτός είναι κατά τα λεγόμενα Αμερικανού δημοσιογράφου… «jerk».
Αναγνώσεις 