Ξεκινώ αποφαινόμενος. Και αυτό το βιβλίο φέρνει την «κατάρα» όσων (συνεχώς μειούμενων) έργων σύγχρονης λογοτεχνίας έχω διαβάσει: Αγωνιά! Να είναι σημαντικό, να είναι ιδιαίτερο, να αφήσει το στίγμα του, να ξεφύγει από την επίδραση, από τη σκιά των προγόνων (βαριά η κληρονομιά της γερμανικής λογοτεχνίας!)
Δεν υποστηρίζω πως η Erpenbeck ζει με τον… καημό αυτό – πιθανότατα εγώ κάνω προβολή προσωπικών μου σκέψεων και προθέσεων. Εντούτοις, κατά την ταπεινή μου άποψη, το αποτέλεσμα είναι σαφώς κατώτερο των σχετικά υψηλών προσδοκιών που είχα για το εν λόγω. Όχι για άλλους λόγους, αλλά επειδή εν όπλοις αδελφοί/αναγνώστες έχουν κατά καιρούς εκφέρει διθυραμβικές κριτικές και απόψεις για τη συγγραφέα και το έργο της.
Το… «μικρό καλάθι» μου όμως γέμισε πολύ γρήγορα, αφήνοντάς μου μια αίσθηση κενού. Καίτοι οι αρκτικές σελίδες υπήρξαν εντυπωσιακές, με ένα πυκνό αφηγηματικό ύφος που στήριζε την ενδιαφέρουσα υπόθεση, παίζοντας με το θέμα της μνήμης, των ταυτοτήτων, του θανάτου και άλλων σημαντικών θεματικών που από μόνες τους προϊδεάζουν για κάτι εξόχως ενδιαφέρον…απλά έχασα το ενδιαφέρον μου.
Συν τω χρόνω, η αρχική θετική αίσθηση άρχισε να μουδιάζει, με αποτέλεσμα λίγο πριν από τη μέση να νιώθω πως κάναμε συνεχώς κύκλους, επανερχόμενοι στα ίδια θέματα αλλά με όχι τόσο ενδιαφέροντα τρόπο. Σαν να χάθηκε η αρχική ορμή, η έμπνευση και να αντικαταστάθηκε από ικανοποιητική τεχνική (όχι άρτια), ανίκανη όμως να στηρίξει το οικοδόμημα, το οποίο έχοντας σαθρά θεμέλια, άρχισε να ραγίζει στην κορυφή του, συμπαρασύροντας το ενδιαφέρον μου για τους ήρωες και τη μοίρα τους.
Οδεύοντας προς το τέλος, η Erpenbeck εμφάνισε σημάδια κόπωσης, αδυνατώντας να ξεφύγει από τη στασιμότητα – παράδοξο, εντούτοις, καθότι το βιβλίο δεν είναι πολυσέλιδο, ώστε να δικαιολογήσει αυτού του είδους την αιώρηση που απέτρεπε μεν την πτώση στο ναδίρ των ατάλαντων, ταυτόχρονα όμως εμπόδιζε την άνοδο στη στρατόσφαιρα όπου οι μεγάλοι συγγραφείς κατοικούν.
Και εγώ, ο μοναχικός επιβαίνων (κάθε αναγνώστης είναι μοναχικός, μονήρης και μονομανής) του σκάφους αυτού, απλά ανέμενα μια ανέφελη πορεία ολοκλήρωσης δίχως περιττά κενά αέρος προτού τροχοδρομήσει το σκάφος με κυβερνήτη την Erpenbeck, για να κατέβω από το αεροσκάφος, γνωρίζοντας πως δεν πρόκειται να επιστρέψω ξανά, αποχαιρετώντας μια «λογοτεχνική πτήση» που τελικά αναβλήθηκε προτού καν ξεκινήσει.
Αναγνώσεις 