Όταν, κατά πώς λέει και ο Ο. Έκο, «ο Δον Κιχώτης εγκατέλειψε οικία και οικείους για να αναζητήσει στον κόσμο των γεγονότων, της πραγματικότητας και της περιπέτειας όλα εκείνα που τα βιβλία του τού υποσχέθηκαν», ο κόσμος μας ξέφυγε προς στιγμή από τον άξονά του. Το παραπέτασμα σκίστηκε και ο κόσμος της φαντασίας χίμηξε με ορμή, συμπαρασύροντας τα φράγματα που η καθημερινότητα έχει υψώσει ολόγυρά μας.
Μπορεί να ακούγομαι υπερβολικός, αλλά θεωρώ πως για να υπάρξει λογοτεχνία άξια λόγου, σημαντική προϋπόθεση είναι ο συγγραφέας και ο αναγνώστης, σε ασύγχρονη έστω ζεύξη, να οραματιστούν στους ανεμόμυλους κάτι περισσότερο από μια ανθρώπινη κατασκευή – γίγαντες που καραδοκούν να αρπάξουν τον περαστικό ιππότη. Και ο οραματισμός αυτός να μετουσιωθεί σε λέξεις που η πένα του συγγραφέα θα ρίξει περιπαθώς στο χαρτί, για να τις ανασύρει στη συνέχεια ευλαβικά το βλέμμα του αναγνώστη, από γενιά σε γενιά, σε μια ad infinitum ανάγνωση.
Εκεί κυοφορείται το κάλλος, εκεί η φαντασία εκμετρεί και υπερβαίνει το υπάρχον και δίδεται ζωή ζείδωρη του πνεύματος και ο χρόνος, ως δια μαγείας, σταματά. Για λίγο, για όσο, για μια ζωή. Μέχρι να γυρίσει η σελίδα, να κλείσει το βιβλίο.
Δεν είναι τυχαίο πως όταν στο τέλος του βιβλίου η λογική επέστρεψε μαζί με τον ιππότη στον τόπο του, και ο Κιχώτης αναγνώρισε την πραγματικότητα ως τέτοια, επανέρχεται και η ροή του χρόνου, η απώλεια, ο θάνατος.
Ο ρεαλισμός είναι ο συντομότερος δρόμος για τον τάφο και ο Θερβάντες το ήξερε αυτό πολύ καλά όταν αποφάσισε να πάρει τα όπλα της γραφής και να χιμήξει ενάντια στις συμπληγάδες του χρόνου με την αγχέμαχη πένα του.
Έκτοτε έχουν αλλάξει πολλά και ακόμα περισσότερα παραμένουν τα ίδια. Κάνουμε το ίδιο ταξίδι της ανάγνωσης, γνωρίζοντας εκ των προτέρων το αποτέλεσμα, μα με ορμή νεοφώτιστου σε κάθε κύκλο της άνοιξης. Και στο ταξίδι της λογοτεχνίας αναγνωρίζουμε τη ματαίωση και τη διάψευση, την ίδια μας τη θνητότητα.
Για λίγο όμως, όλα αλλάζουν. Φοράμε τη στολή του ιππότη (αυτή τη σαθρή), ονειρευόμαστε τη Δουλτσινέα (φενάκη κι αυτή) και αναζητούμε το Βασίλειο που μας υποσχέθηκαν προτού ριχτούμε στην Εξορία της ζωής.
Αναγνώσεις 