Είναι ευκολότερο να γράψεις πολλά και εν τω μέσω να γράψεις και καλά. Αλλά είναι σαφώς δυσκολότερο να γράψεις λίγα και ποιοτικά. Ενίοτε, αν δεν είσαι ο Τολστόι ή ο Προυστ, είναι σχεδόν ακατόρθωτο να τιθασεύσεις την ποσότητα και να την μεταστοιχειώσεις σε ποιότητα. Και αντίθετα, αν δεν είσαι Μπόρχες, Χέμινγουεϊ ή Κάρβερ, η ποσότητά σου, η έλλειψή της εν προκειμένω, δεν συνεπάγεται αυτόματα και ποιότητα.
Η αφαίρεση είναι δίκοπο μαχαίρι που ενίοτε στρέφεται εις βάρος του δημιουργού, καθώς υπό το κάλυμμά της ελλοχεύει η ανία– του αναγνώστη πρώτιστα. Θέλει μεγάλη τέχνη η απόσταξη, η αφαίρεση του περιττού και η απόδοση του ουσιώδους.
Να υπονοείς, να ελίσσεσαι λεκτικά, να απεχθάνεσαι το προφανές, την πρόδηλη σκέψη, την άκριτη δράση. Να προτιμάς την απουσία της, να αφήνεις τις σιωπές να μιλήσουν, να υποβάλλουν -και ουχί να επιβάλλουν- ατμόσφαιρα. Και οι Ιάπωνες (στη λογοτεχνία, και στο σινεμά ομού) είναι μάστορες σε αυτή την τέχνη.
Εν προκειμένω τώρα, το μικρό αυτό μυθιστόρημα διαθέτει όλες τις προαναφερθείσες αρετές. Αυτό που θέλει, το επιτυγχάνει, καθώς η συγγραφέας έχει δουλέψει επισταμένα το υλικό της. Η ίδια η ιστορία δεν είναι κάτι το ιδιαίτερο, το σημαντικό κι ούτε θα μπορούσε βέβαια, καθότι η αστική καθημερινότητα (ιδίως σε χώρες όπως η Ιαπωνία) ως επί το πλείστον κινείται «ανεπαίσχυντα και ειρηνικά» μεταξύ μικρών διαλλειμάτων έντασης και όχι το αντίθετο.
Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα είναι η -καθόλου τυχαία- χρήση κάποιων συγκεκριμένων αντικειμένων ως τίτλοι των κεφαλαίων. Το αντικείμενο (ένα μπολ, ένα φόρεμα κ.ο.κ.) μετατρέπεται σε σύμβολο, αποκτά ουσία και νόημα διαφορετικό από το αρχικό του, καθώς συνδέεται με ένα συναίσθημα, μια φευγαλέα σκέψη, ακόμα και μια ανατροπή στην ψυχοσύνθεση των ηρώων.
Προφανώς πρόκειται περί μανιέρας, η οποία κάποιους θα τους αγγίξει και ακόμα περισσότερους όχι, καθότι το ύφος έχει σημασία εδώ περισσότερο από αλλού. Εξ ου και η μικρή δική μου ένσταση: Είχα την αίσθηση, σε όλη τη διάρκειά του, πως το βιβλίο πάσχει από έλλειψη πρωτοτυπίας. Πιστεύω πως χρειαζόταν κάτι περισσότερο για να στηρίξει το όλο οικοδόμημα και αυτό το «κάτι» το εντοπίζω στην τέχνη της συγγραφέως. Εντούτοις, δεν είναι δυνατόν να την κατηγορήσω γιατί δεν είναι η «Ιάπωνας Κάρβερ». Θα ήταν άδικο γι’ αυτήν.
Το «The Nakano thrift shop» μου άφησε, ολοκληρώνοντάς το μια όμορφη επίγευση, μια καθαρά ασιατική αίσθηση χαρμολύπης.
Αναγνώσεις 