Περίμενα πολλά περισσότερα από ένα βιβλίο που ανήκει στη χωρία των αριστουργημάτων της μεταπολεμικής γερμανικής λογοτεχνίας, και το οποίο χαρακτηρίστηκε αιρετικό, βλάσφημο, ανόσιο… Πιθανώς, την εποχή που εκδόθηκε, οι χαρακτηρισμοί αυτοί να είχαν κάποιο νόημα που εμένα τώρα μου διαφεύγει. Δεν θα σταθώ βέβαια εκεί, γιατί θα αδικήσω το ίδιο το έργο.
Η παράλληλη προς την ιστορία της Γερμανίας (και της Πολωνίας, δευτερευόντως) πορεία του ιδιαίτερου Όσκαρ που «κατοικεί» σε σώμα τρίχρονου παιδιού για μεγάλο διάστημα της ζωής του, είναι ο βασικός συμβολισμός-αλληγορία του έργου.
Πολλά μπορεί κάποιος να πει επ’ αυτού, όλα έχοντα σχέση με το «τραύμα» και την αέναη πλέον συζήτηση περί συλλογικής/ατομικής ενοχής των Γερμανών σε σχέση με το αιματοκύλισμα της ηπείρου. Δεν έχω να προσθέσω κάτι που δεν έχει ήδη ειπωθεί.
Αφήνοντας το περιεχόμενο στην άκρη, ομολογώ πως το ύφος του βιβλίου με απογοήτευσε, στον βαθμό που ανέμενα κάτι συγκλονιστικό. Ο όγκος των 650 πυκνογραμμένων σελίδων, δεν βοήθησε ως προς αυτό. Βρήκα το 2ο μέρος κουραστικό και επαναλαμβανόμενο, ενώ καμία στιγμή δεν αισθάνθηκα πως το βιβλίο «απογειώθηκε».
Παρεμπιπτόντως, ο χαρακτηρισμός «γερμανικού ύφους μαγικός ρεαλισμός» ίσως να περιγράφει καλύτερα το «magnum opus» του Günter Grass, αλλά και αυτό είναι θέμα οπτικής.
Συγκεφαλαιώνοντας, πρόκειται για ένα πραγματικά ποιοτικό ανάγνωσμα, αλλά στα δικά μου τουλάχιστον «μάτια», δεν μπορεί τοποθετηθεί δίπλα στα Αριστουργήματα των προπολεμικών Μαν, Μούζιλ, Ντέμπλιν, Έσσε…
Αναγνώσεις 