Βραδυφλεγές και απόλυτα ελεγχόμενο βιβλίο τα «Καπνοτόπια» προχωρά με αργούς ρυθμούς, αφαιρώντας εκ προθέσεως τα όποια λογοτεχνικά στολίδια σε βαθμό κουραστικό αλλά άκρως ρεαλιστικό, προκειμένου σταδιακά να σκιαγραφήσει μια απόλυτα πεσιμιστική ατμόσφαιρα.
Η φρίκη εδώ δεν βρίσκεται στις τελούμενες πράξεις -και ας είναι σκληρές και οδυνηρές για τις αισθήσεις μας-, αλλά στην αταραξία με την οποία αντιμετωπίζουν οι ήρωες όσα ενσκήπτουν καθημερινά, σταθερά, με το ρυθμό της ανατολής και της δύσης του ηλίου ή καλύτερα με εκείνον της σοδειάς του καπνού που στον «κύκλο» του ζουν και πεθαίνουν -με κτηνώδη απουσία ενσυναίσθησης – τα αποκαΐδια της ζωής.
Δεν είναι το κόκκινο ή -βεβαίως- το μαύρο το χρώμα του θανάτου, αλλά το λευκό. Θεωρούμενο ως απουσία, ως ατέρμονη ακαμψία ανθρώπινων ζωών που «αλέθονται» στη «μυλόπετρα» της ιστορίας, αθύρματα καταστάσεων των οποίων το νόημα εσαεί τους διαφεύγει. Η αρρώστια, τα γηρατειά, ο θάνατος -βίαιος ή φυσικός- δεν αποτελεί παρά μία ακόμα στιγμή στο λευκό τοπίο του Limbo, όπου έχουν για πάντα μετοικίσει οι ήρωες του βιβλίου.
Μέχρι τέλους, τα πρόσωπα του δράματος (τόσο «αφυδατωμένα» από αισθήματα και ανθρώπινη ουσία που δύσκολα χαρακτηρίζονται «τραγικά») αγωνίζονται όχι για να ξεπεράσουν τη δεινή κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει, αλλά για να επαναλάβουν την ίδια ακριβώς πορεία που τους οδηγεί στον όλεθρο, «δειλοί, μοιραίοι και άβουλοι αντάμα».
Αλλά το θαύμα που προσμένουν δεν θα προκύψει για να τους σώσει από τον εαυτό τους και το τέλος δεν είναι παρά μια ακόμα επανάληψη της αρχής.
Αναγνώσεις 