Εξαιρετικό περιπετειώδες ανάγνωσμα, το οποίο ανθίσταται σθεναρά στα «πυρά του χρόνου», προσφέροντας αναγνωστική απόλαυση υψηλού επιπέδου, όντας αντάξιο ενός συγγραφέα-μύθου. Θα μπορούσα να μείνω σε αυτά και να κλείσω εδώ την κριτική μου όσον αφορά το κυρίως έργο, αλλά φευ…
Πώς να μην σχολιάσω αρνητικά τις πολυσέλιδες αναλύσεις επί αναλύσεων, τις «σεντονιάδες», τα σχοινοτενή σχόλια και παραπομπές τόσο του επιμελητή όσο και των κριτικών που καταλαμβάνουν μεγάλο μέρος τής κατά τα λοιπά εξαιρετικής έκδοσης (περί τις 200 σελίδες χοντρικά).
Η δε μανία των εκδοτικών να τοποθετούν μια Εισαγωγή στην οποία αναλύεται σχεδόν εξολοκλήρου το έργο, διότι προφανώς ο αναγνώστης ήδη γνωρίζει τι θα διαβάσει ή ,εξίσου πιθανό, διαβάζει για πολλοστή φορά το έργο, παραμένει ακατανόητη και συνάμα εκνευριστική, σ’ εμένα τουλάχιστον.
Ομολογώ εξαρχής πως σε μικρότερη ηλικία θα απολάμβανα τους εν λόγω ελιτίστικους μηχανισμούς και τις αναλύσεις που θα προσέδιδαν κύρος στην κεντρική ιστορία. Πλέον, τους θεωρώ περιοριστικούς και ως ένα βαθμό αυτιστικούς. Συγκεκριμένα, πιστεύω πως πρόκειται αφενός για διανοουμενίστικη επιδειξιομανία προκειμένου να εντυπωσιαστούν οι απανταχού συνάδελφοι-κριτικοί, αφετέρου για την ανάγκη των διανοούμενων να επενδύσουν με «Νόημα» (αθάνατε Χάρρυ Κλυνν!) όποιο σημαντικό λογοτεχνικό έργο.
Πρόκειται εμφανώς για έναν μηχανισμό απενοχοποίησης, απαραίτητη παράμετρο για τους παροικούντες την «Βαλχάλλα του Πνεύματος». Εν τέλει, εφόσον κάποιος δεν καλείται να συγγράψει μια εργασία ή διατριβή για τον Poe, δεν έχει κανέναν λόγο να αναλώσει πολύτιμο χρόνο.
Τούτου δοθέντος, δεν παραγνωρίζω το γεγονός πως το βιβλίο βρίθει αλληγοριών και πολλαπλών αναγνώσεων, στοιχεία που το καθιστούν ασύγκριτο. Εξίσου σαφής είναι και η ρατσιστική οπτική του Poe και του ήρωά του, κάτι λογικό για τα δεδομένα της εποχής και του τόπου προέλευσης. Προφανώς δεν χρήζει αιτιολόγησης ούτε καυτηριασμού – ουδόλως πρέπει να μας αφορούν οι προθέσεις, οι απόψεις και το ποιον του συγγραφέα, παρά μόνο η ποιότητα του έργου του!
Εντούτοις, αναλύσεις -όπως στις περιπτώσεις συνεχούς εγκλεισμού και εξόδου του ήρωα από αμπάρια, υπόγειες στοές κλπ.- τις οποίες ο κριτικός συναρτά με το «πρωκτικό και εντερικό στάδιο» ή ακόμα αναφορές στο Γιουνγκ-ιανό συλλογικό ασυνείδητο και στα κάθε λογής Φροϋδικά αρχέτυπα προκαλούν κατά πρώτον άφθονο γέλωτα και κατά δεύτερον δεν μπορούν παρά να επικριθούν για ψυχολογισμό της πλάκας (μην πω κάτι βαρύτερο!).
Συγκεφαλαιώνοντας, καταλήγω στο ότι ο σχολαστικισμός και ο λογιοτατισμός σκοτώνουν την απόλαυση της αφήγησης. Και η «Αφήγηση του Α.Γ.Π» είναι ένα έργο που απαιτεί τη «δίψα» του αναγνώστη για ποιοτική λογοτεχνία. Τα λοιπά είναι περιττά.
Αναγνώσεις 